Солиқ тўловчининг ҳуқуқлари

Солиқ тўловчи қуйидаги ҳуқуқларга эга:

• солиқ органларидан амалдаги солиқлар, солиқ қонунчилигидаги ўзгаришлар, солиқларни ҳисоблаш тўғрисида ахборотни, солиқ ҳисоботи шаклларини, шунингдек уларни тўлдириш тартиби ҳақида тушунтиришларни бепул олиш
• ўз солиқ мажбуриятларини бажариш юзасидан солиқ органларида мавжуд бўлган маълумотларни олиш
• солиқ имтиёзларидан фойдаланиш ёхуд улардан фойдаланишни рад этиш
• солиқлар, пенялар ва жарималарнинг ортиқча ундирилган суммаларини ўз вақтида қайтаришни талаб қилиш
• белгиланган тартибда солиқларни тўлашни кечиктириш ёки бўлиб-бўлиб тўлаш
• ўз ҳудудида ўтказиладиган сайёр солиқ текширувини ва солиқ аудитини ўтказишда иштирок этиш
• сайёр солиқ текшируви ва солиқ аудити материаллари билан танишиш, шунингдек ушбу текширувларнинг далолатномаларини олиш
• солиқ органлари ҳамда мансабдор шахсларининг солиқ тўғрисидаги қонунчиликка мувофиқ бўлмаган талабларини бажармаслик
• солиқ органлари қарорлари ҳамда мансабдор шахсларининг ҳаракатлари (ҳаракатсизлиги) устидан белгиланган тартибда шикоят қилиш
• солиқ органлари қонунга хилоф қарорлари ҳамда мансабдор шахсларининг ноқонуний ҳаракатлари (ҳаракатсизлиги) туфайли етказилган зарарнинг ўрни қопланишини талаб қилиш
• солиқ сирига риоя этишни талаб қилиш

Солиқ тўловчининг мажбуриятлари

Солиқ тўловчи қуйидаги мажбуриятларга эга:

• солиқлар ва йиғимларни ўз вақтида ҳамда тўлиқ ҳажмда ҳисоблаб чиқариш ва тўлаш
• ҳужжатларни кўриб чиқиш ёки тушунтиришлар бериш зарурияти тўғрисида чақирув хатини олганида солиқ органига келиш
• товар ва хизматларни реализация қилишда харидорга счет фактураларни, чекларни ёки уларга тенглаштирилган бошқа ҳужжатларни бериш
• солиқ текширувини ўтказаётган солиқ органининг мансабдор шахсларига солиқларни ҳисоблаш учун асос бўлиб хизмат қиладиган ҳужжатлар билан танишиш имкониятини таъминлаш
• солиқ органи қонуний талабларини бажариш, мансабдор шахсларининг қонуний фаолиятига тўсқинлик қилмаслик
• солиқ ҳисоботларининг ва солиқларни ҳисоблаш учун зарур бўлган бошқа ҳужжатларнинг 5 йил мобайнида бут сақланишини таъминлаш
• Ўзбекистондаги компаниялар ҳамда чет эл компанияларидаги улушли иштироки тўғрисида солиқ органини хабардор этиш (агар устав фондидаги улуши 10% дан ортиқ бўлса)

Солиқ органи ҳуқуқлари

Солиқ органи қуйидагиларга ҳақли:

• солиқ тўловчилардан солиқларни ва йиғимларни ҳисоблаш ҳамда тўлаш учун зарур бўлган ҳужжатлар ва маълумотларни тақдим этишини талаб қилиш
• ўрнатилган тартибда солиқ текширувлари ва бошқа солиқ назорати тадбирларини ўтказиш
• солиқ тўловчининг ишлаб чиқариш, омборхона, савдо биноларини ва бошқа даромад олиш учун фойдаланиладиган жойларини кўздан кечириш
• мол-мулкни инвентаризация қилиш
• кассани ва товар-моддий бойликлар ҳамда ҳужжатлар сақланадиган жойларни 2 кундан ортиқ бўлмаган муддатга муҳрлаш (2 кундан ортиқ муддатга эса, суд қарори бўйича)
• фото- ва видеотасвирга тушириш, тушунтиришлар ҳамда бошқа маълумотларни олиш
• солиқ тўловчи ҳисоб ҳужжатларини йўқотган ёки йўқ қилган ҳолларда солиқлар суммасини ҳисоб-китоб орқали мустақил равишда аниқлаш
• солиқ қарзини мажбурий ундириш чораларини кўриш
• солиққа оид ҳуқуқбузарликлар тўғрисидаги ишларни кўриб чиқиш ва молиявий санкциялар қўллаш
• солиқ тўловчиларга нисбатан ноқонуний олинган маблағларни давлат даромадига ундириш тўғрисида судларга даъволар киритиш
• ҳужжатларнинг давлат тилига таржима қилинишини талаб қилиш
• солиқ тўловчиларни ёзма билдириш асосида солиқ органларига тушунтиришлар беришга чақириш
• ўрнатилган тартибда солиқ тўловчининг банкдаги ҳисобварақлари бўйича операцияларни тўхтатиб туриш ва уларнинг мол-мулкини хатлаб қўйиш
• солиқ тўловчилар ва уларнинг вакилларидан қонунчилик бузилишларини бартараф этишни талаб қилиш ҳамда ушбу талабларнинг бажарилишини назорат қилиш

Солиқ органи мажбуриятлари

Солиқ органи қуйидаги мажбуриятларни бажариши лозим:

• солиқ тўғрисидаги қонунчиликка риоя этиши
• солиқ текширувларини ўтказишда солиқ тўловчиларга уларнинг ҳуқуқлари ва мажбуриятлари тўғрисида маълумот бериши, шунингдек ўтказилган текширишлар натижалари тўғрисида хабардор қилиши
• солиқ тўловчиларга солиқ тўғрисидаги қонунчиликни ижро этишида ёрдам бериши, солиқ тўғрисидаги қонунчилик нормаларини ва солиқ имтиёзларини қўллаш тартибини тушунтириши
• солиқ тўғрисидаги қонунчилик бузилганлиги тўғрисидаги аризаларни, хабарларни ва бошқа ахборотни ўрганиши
• солиқ сирига риоя этиши ва унинг сақланишини таъминлаши
• солиқ тўловчининг талабига биноан солиқларни тўлаш бўйича солиқ мажбуриятининг бажарилиши юзасидан солиштирма далолатнома тузиши
• тадбиркорлик субъектларини, шу жумладан норезидентларни ҳисобга олиши, уларга солиқ тўловчиларнинг идентификация рақамини бериши
• солиқ тўловчининг талабига биноан унинг солиқ органларида ҳисобга қўйилганлигини тасдиқловчи маълумотномани бериши
• солиқ тўғрисидаги қонунчиликни қўллаш масалалари юзасидан Ўзбекистон Молия вазирлигининг ёзма тушунтиришларига амал қилиши